معرفی کلید محافظ جان

کلید محافظ جان یکی از انواع کلید های حفاظتی برق می باشد که برای حفاظت اشخاص و تجهیزات در یک سیستم برقی مورد استفاده قرار می‌گیرد کلید محافظ آن که در چند تیپ مختلف ارائه می شود یکی از ایمن ترین تیپ های حفاظت برای تشخیص و قطع جریان نشتی برق و همچنین جلوگیری از ایجاد شوک ناشی از تماس غیر مستقیم با برق می باشد.

کلید های محافظ جان در دو نوع RCBO و RCCB و تولید می شود که دارای هر یک نسبت به هم تفاوت دارند:

  • مدل: RCBO  نوع محافظان علاوه بر این که در برابر نشتی جریان برق عکس‌العمل نشان می‌دهد در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه نیز عکس العمل نشان می دهد.
  • مدل RCCB : این نوع محافظ جان فقط در برابر نشتی جریان برق عکس العمل نشان می دهد و در برابر اضافه بار و اتصال کوتاه هیچ واکنشی ندارد.

تصویر زیر یکی از شماتیک ساده مدار داخلی کلیدهای محافظ جان را نشان می دهد:

نحوه عملکرد کلید محافظ جان

کلید محافظ جان مجهز به سه دسته تقسیم بر روی هسته آهنی است تا هنگامی که شار مغناطیسی برابر باشد داخل هسته صفر است و در سیم پیچ سوم ولتاژی نداریم اما زمانی که اتصال بدنه در بار ایجاد شود و به علت اینکه مقداری از جریان به شکل نشتی به زمین انتقال داده می شود . حال این دو جریان صفر نیستند و در هسته هم فوران صفر دیده نمی شود یا به عبارت ساده تر در هسته تغییر فوران داریم این تغییر فوران در سیم پیچ سوم ولتاژی القا شده و سپس کلید محافظ جان وارد عمل می‌شود و در نهایت هم سیستم یا مدار مورد نظر را قطع می کند اگر بخواهیم قابل فهم تر بیان کنید کلید محافظ جان به مقایسه دو جریان ورودی و خروجی می پردازد و در صورتی که اختلاف جریان نشتی ببیند (یعنی در مداری که کلید محافظ جان در آن نصب شده است جریان بیشتر از حساسیت کلید در آن دیده می‌شود کلید محافظ جان وارد عمل می‌شود و در مدت زمان کوتاهی جریان ورودی را به همراه مدار قطع می کند) مزیتی که در این کلید وجود دارد این است که برق گرفتگی افراد و بروز آتش سوزی جلوگیری گیری میکند گفتنی است که در صورت مشاهده افزایش جریان نشتی در لوازم و وسایل برقی احتمال سوختن یا آسیب دیدن آنها بسیار زیاد و سیم کشی ساختمان ها و آسیب می‌بیند اما با استفاده از کلید محافظ جان این خسارت های مالی و جانی به حداقل می‌رسد و در کاهش میزان هدر رفتن انرژی برق هم موثر خواهد بود. که به عنوان کلید محافظ جان مشهور است بر اساس اصل قانون Kirchhoff کار می کند طبق این قانون جریان برودی باید با جریان خروجی در یک مدار برابر باشد بنابراین کلید محافظ جان می تواند تفاوت در مقادیر جریان بین سیم های برق و نور را مقایسه می کند در حالت ایده آل جریانی که از سیم برق به مدار می گذرد باید با جریانی که از سیم خنثی می گذرد برابر باشد در صورت بروز خطا جریان سیم خنسا کاهش می یابد و اختلاف میزان جریان اندازه گیری می شود با مشاهده میزان اختلاف جریان کلید محافظ جان از مدار خارج می شود.

چهار منطقه در ساختمان وجود دارد که وجود کلید محافظ جان یا در آنها الزامی است این مناطق عبارتند از:

تابلو برق ورودی : وجود کلید محافظ جان تابلو برق را از خطراتی مانند آتش سوزی ناشی از اتصال کوتاه و اضافه بار محافظت می کند.

سوییچ ها و پریز ها : تمام سوئیچ ها و پریز های موجود در سیستم برای خطراتی نظیر برق‌گرفتگی کاربر باید مجهز به کلید حفاظت از جان باشد.

سرویس بهداشتی و حمام و کلیه مناطق رطوبت : به طوری که کلیه سو ییچ ها و پریز های سرویس بهداشتی باید توسط کلید نشتی جریان محافظت شده باشند چون در محیط‌های مرطوب هنگامی که پوست بدن خیس است بدن به شدت جریان الکتریکی حساس است.

از مزایای کلید محافظ جان می توان به موارد زیر اشاره نمود:

  • ایمنی و محافظت در برابر خطای زمین و همچنین هرگونه جریان نشتی را فراهم می کند.
  • هنگامی که حساسیت نامی فراتر رفت مدار را به طور خودکار قطع می کند.
  • کاربرد در مصارف برق خانگی و صنعتی
  • قابلیت حفاظت در مقابل نشتی جریان و اضافه جریان (اضافه بار) در مدار
  • قابلیت عملکرد مغناطیسی در مقابل اتصال کوتاه در مدار

پارامترهای مهم در هنگام انتخاب و خرید کلید محافظ جان باید مد نظر گرفت:

  • تیپ مناسب با کاربرد مورد نظر
  • جریان نامی کلید محافظ جان
  • تعداد پل
  • قدرت قطع